29 марта 2024 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



Толыққанды отбасыдан шыққан балалар суицидке көп барады

10 сентябрь 2021, 14:54
Толыққанды отбасыдан шыққан балалар суицидке көп барады
Балалар арасындағы суицид - қоғам үшін күрделі мәселе. Депрессия, жауапсыз махаббат, ата-ана қамқорлығының жетіспеуі - кәмелетке толмаған балалардың қыршын кетуіне негізгі себеп. Қазір, Нұр-Сұлтан қаласы бойынша 400 мыңнан астам жасөспірім бар. Олардың арыз-шағымы мен құқықбұзушылық мәселелерін ювеналды полиция бөлімі қарайды. Ювеналды полиция өкілдері суицидке баратын жасөспірімдер күн сайын жасарып бара жатқанын айтады.

Azattyq Rýhy тілшісі Қазақстандағы балалар мен жасөспірімдердің суицидке бару себебі мен оларды қорғау жұмыстары қалай жүргізілетіні жөнінде Нұр-сұлтан қаласының полиция департаменті ювеналды полиция бөлімінің бастығы Нелля Дощановамен сұхбаттасты.

«ТОЛЫҚҚАНДЫ ОТБАСЫДАН ШЫҚҚАН БАЛАЛАР СУИЦИДКЕ КӨП БАРАДЫ...»

Полиция өкілі бүгінге дейін елордада жасөспірімдер арасындағы суицид мәселесі бойынша жыл басынан бері 84 іс тіркелгенін айтты.

«Нұр-Сұлтан қаласы бойынша жасөспірімдер арасында барлығы 84 суицид фактісі тіркелді. 76 бала өз-өзіне қол жұмсауға әркет жасаса, оның 8-і аяқталған іс. Суицидқа баратын балалар мен жасөспрімдердің негізгі жас аралығы 14 - 16 жасты құрайды. Десе де, өзіне қол жұмсайтын балалар күн сайын жасарып келеді. Суицидке қыз балалар көп барады. Жыл басынан бері тіркелген істің 72-сі қыздарға, қалған 12-сі ұл балаларға қатысты», - дейді Нелля Дощанова.

Ол суицид фактісі тіркелгеннен кейінгі полиция қызметкерлерінің қандай шара қолданатынын айтты.

«Балалар мен жасөспірімдер арасындағы суицидтің басты себебі: тұрмыстық жағдай, отбасындағы жанжалдан болады. Мұндай сәтте біздің тараптан жасалатын жұмыс - баланы және баласына бей-жай қараған ата-ананы есепке қою. Аталған отбасы тізімге қойылғаннан кейін олармен кеңейтілген жұмыс жүргізеді. Бұдан бөлек, ішімдікке тәуелді ата-аналарды емдеу жұмыстарын жүргіземіз. Себебі, бұл баланың психикасына әсер етеді. Бала ата-анасына ренжіп, өзіне қол жұмсауға дейін баруы мүмкін. Десе де, қазір жақсы отбасында тұратын балалар суицидке көп баратын болған», - дейді ювеналды полиция өкілі.

Сондай-ақ маман бүгінде балалар жиі ұшырайтын кибербуллинг мәселесіне де тоқталды.

«Кибербуллинг фактісі тіркелген жағдайда біз оны ҚР заңнамасына сәйкес қараймыз. Бопсалау, қорқыту, қорлау бағыты бойынша іс қозғалады. Бұл жағдайды учаскелік инпекторлармен қатар криминалды полиция қарайды. Өзіміздің арнайы орталықта әлеуметтік желіге мониторинг жүргізіледі. Бұдан бөлек, кибербуллинг белгілері, қатыгездіктен көрініс табатын сайттарды бұғаттау жұмыстарын жүргіземіз. Осыдан бірнеше жыл бұрын кибербуллингке қатысты оқиға болды. Интернеттегі ойындардың кесірінен көптеген жасөспірім өзіне қол жұмсады. Қазір, мұндай жағдай сирек кездеседі. Балалардың өзін өлімге қиюы отбасындағы терең мәселеге ауып кетті.

Күнделікті күйбең тіршілік ата-аналардың балаларына тиісті көңіл бөлуіне кедергі келтіреді. Ата-аналар баланың материалдық қажеттілігіне ғана емес, моральдық тұрғыда да қажетін өтесе деймін. Баланың ішінде жүрген мәселелер болса, қорықпай айта алатын болуы керек. Әрине, бұл ата-анаға байланысты», - дейді Нелля Дощанова.

СУИЦИДТЕН ҚҰТҚАРУДЫҢ ЖАЛҒЫЗ ЖОЛЫ – ӘҢГІМЕЛЕСУ


Балалар психологы Гүлжан Амангелдиева суицидке баратын баланың алдын-ала мінезінде ауытқу болатынын айтады. Ондайда ата-ана дер кезінде әрекет етуі керек.

«Жалпы, адам баласының бойында туғаннан бастап екі түрлі энергия жүреді. Бірі - өмірге деген құштарлық, екіншісі - өлімге деген құштарлық. Бұл табиғи құбылыс. Десе де, оның өз нормасы болады. Суицид мәселесі адамның сол нормадан ауытқуын білдіреді. Балалар мен жасөспірімдердің мұндай әрекетке баруы шын мәнінде өмірін қию емес, өзіне көңіл аудартқысы келгендіктен. Бала осылайша ішінде проблемасы бар екенін жеткізіп, өзіне көңіл бөліп, көмектесуді сұрайды. Бұны демонстрациялық суицид деп атаймыз. Екінші - суицидтің афективті түрі, яғни, жасөспірім бала біреумен қатты ұрысып қалып, ашу-ыза, өкпе үстінде өзіне қол жұмсауы мүмкін. Ең қауіптісі - үшінші түрі. Нағыз суицид әрекеті. Бұл жерде жасөспірім шыныменде өмірін қиюға саналы түрде барады. Жоспар құрады. Бәрін толық жоспарлап алғаннан кейін ешкімге айтпай, артынан із қалдырмай өлуі мүмкін. Бұл өте ауыр жағдай», - дейді психолог.

Маман суицике не үшін барғаны анықталғаннан кейін әр баламен әртүрлі жұмыс жүргізілетінін айтты.

«Баланың суицидке баруындағы басты себеп - әлеуметтік-психологиялық дезадаптация. Жан-дүниесіне жарақат әкелетін жағдайға және жақындарының өзіне деген қарым-қатынасының бұзылуына байланысты болады. Суицид әр жасөспірімге өзіндік мағына алып келеді. Сондықтан біз жұмыс барысында алдымен негізгі себепті анықтап аламыз. Кейін соған байланысты әрекет етеміз.

Суицидке баратын жасөспрімдердің жас ерекшегі әртүрлі. Көбіне 12 жасан 18 жасқа дейінгілер. Бірақ, кейде 6-7 жастағы баллар өзіне қол жұмсапты деген жағдайлар болады. Бұл жас аралығындағы балалар мүлде өлем деп жасамайды. Кездейсоқ болатын жағдай. Байқаусызда дәрі ішуі мүмкін. 9-10 жасқа дейінгі балалардың мұндай әркетке баруы тылсым, сиқыр ретінде ойланудан болады. Мысалы, бала өлсем қайта тірілемін деп ойлауы мүмкін. Ойын ретінде көреді», - дейді психолог.

Ол, суицидке баратын баланың мінез-құлқында болатын өзгерістерді тізбектеп берді.

«Баланың өзіне деген сенімсіздігі бірден байқалады. Апатия басталады. Жасөспірімдер апталап жуынбай, киімін ауыстырмай, өзіне мүлде көңіл аудармай кетуі мүмкін. Оқу үлгерімі нашарлап, дұрыс тамақ та ішпейді. Балаңыздың үйреншікті әрекеттінен жат нәрсе байқасаңыз, міндетті түрде дабыл қағу керек. Кей балалар түнде ұйықтамай, шошынады. Қатты тұйықталып немесе шамадан тыс агрессия болады.

Кибербуллинг мәселесінде де көп нәрсе ата-анаға байланысты. Баланың желіден не іздеп, не көретінінен хабардар болуы керек. Бір мәселені байқаса, үйдегі сол балаға жақын адам отырып, әңгімелесіп, баланы қалай жақсы көртетінін, жаман ойлардан аулақ болуына үгіттеу қажет. Бастысы, бала айтатын шындығының арты ұрыс-керіске ұласпайтынын түсіну керек. Суицид жасайтын бала сезімін жіктеуді білмейді. Мұндай мәселенің ең оңай жолы - сөйлесу, бөлісу. Сондай-ақ сурет салу балаға өте жақсы әсер етеді. Ата-ана балаға сурет салуға мүмкіндік жасау керек. Бала отырып, ішкі ызасын сурет арқыл жақсы шығарады.

Мұғалім немесе басқа адамдар - бала үшін екінші кезекте. Сондықтан жауапкершіліктің бәрі бірінші ата-анаға түседі. Ата-ананың сөзі мен ісі сәйкес келуі керек. Баланы «мен сені жақсы көремін» деп тұрып ұруға, немесе «мен саған сенемін» деп тұрып тексеруге болмайды. Ісіңіз сәкес келмесе, айтылған сөздің құны көк тиын», - дейді маман.
Просмотров материала: 2 389

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 88 638 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 88 476 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 88 462 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 88 401 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 88 356 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 6 321 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 6 109 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 6 127 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 8 500 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 8 635 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 10 644 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 7 222 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 5 398 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 5 314 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 5 149 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 6 229 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 8 300 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 119 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 5 381 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 5 143 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 5 118 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 069 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 4 925 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 5 132 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 093 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 8 454 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 6 802 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 4 971 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 5 175 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 5 409 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 4 909 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 4 941 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 4 993 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 4 898 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 137 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 5 262 Просмотров





Опрос


«    Март 2024    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031