26 апреля 2024 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



БІЗДІҢ БИЛІК ОРЫС ТІЛІНЕ НЕГЕ "ЗАВИСИМ"?

13 сентябрь 2017, 11:14
БІЗДІҢ БИЛІК ОРЫС ТІЛІНЕ НЕГЕ "ЗАВИСИМ"? «Орыс тілін білуіміз – біздің тарихи жетістігіміз, басымдығымыз». Бұл - Тәуелсіз Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің төрағасы Нұрлан Нығматулиннің айтқаны. Қазақстанның негізгі заң шығарушы органын тізгіндеп, үш партиядан құралған 107 депутаттың жұмысын басқарып отырған кісінің дүйім жұртқа айтқан ақылды сөзі осы болды.

Латын әліпбиін енгізудің біріңғай стандарттарын талқылауға арналған Мәжілістегі жиында төраға Нұрлан Нығматулин сөз сөйледі. Елбасының "Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру" атты мақаласына тоқталып өткен спикер, орыс тілінің қаз-қалпында сақталып қалатынын, қолданыстан түспейтінін және бір мәрте ескертті.

«Всем очевидно, что владение русским языком — это историческое преимущество нашей нации. Думаю, что такая твердая и последовательная позиция Елбасы в данном вопросе должна успокоить эмоции и способствовать осознанию всеми, что русский язык как мировой язык, имеющий мощные культурно-исторические корни в нашей стране, будет по-прежнему продолжать играть одну из важных ролей в жизни казахстанского общества», - деді Мәжіліс төрағасы.

Спикер мырзаның солтүстіктегі көрші мемлекеттің тілін біздің елде қолдап, қорғаштап айтқанын қазақ тіліне қотарып едік. "Барлығына белгілі, орыс тілін білуіміз – біздің тарихи басымдығымыз. Орыс тілі әлемдік деңгейдегі тарихи-мәдени тамыры бар тіл ретінде Қазақстан қоғамында маңызды рөл атқара береді" деген Елбасымыздың нақты позициясы дүрліккен жұртты тыныштандырды деп есептеймін», - депті Мәжіліс төрағасы.

Мәжіліс Қазақстанның негізгі заң шығарушы органы, Парламенттің төменгі палатасы болғанымен, Сенаттан гөрі саяси майданның қызып жататын жері. Қазақ тілінің келешегі талқыланған бұл жиында Нұрлан Зайроллаұлының Ресейдің Мемлекеттік тілін қорғаштап сөйлегені қаншалықты саяси сауаттылық? Орыс тіліне және орыс тілді контентке сұраныс күн санап азайып, қазақ тілінің доминантты тіл дәрежесіне жеткен тұста орыс тілін ортаға салардай спикерді не түлен түртті?

Нұрекең білмейтін көрінеді. Ендеше есіне салайық. Қазақстанда қазақтың әм қазақ тілді азаматтардың саны 82%-ға жетті. 2016 жылдан бері қазақ тілді БАҚ 13%-ға көбейді. 2015 жылы Қазақстанның мемлекеттік тілін меңгергендер 76,3% болса, өткен жылы бұл көрсеткіш 82,3%-ды құрады. Есесіне, орыстілді азаматтардың саны 0,6%-ға азайған. Президент тапсырмасына сәйкес, елімізде 2025 жылға дейін қазақ тілін еркін меңгергендер саны 95%-ға жетеді. Бұл «Ranking.kz» жасап түзген рейтинг.

Мемлекеттік тіл ҚР Білім саласында да қарқында дамуда. Қазақ мектептерін тәмамдаған түлектер саны еліміз бойынша 70%-ға жетті.

Қазақ тілі кең өріс алған тағы бір сала – бұқаралық ақпарат құралдары. Әсіресе электронды БАҚ-тар арасында қазақ тілді интернет сайттардың саны екпін алып, 84%-ды құрады. Ал пропорцианалды есеп бойынша, еліміздің 16%-ы ғана орыс тілді БАҚ-ты керек еткен.

Ол аз десеңіз, 1991 жылы еліміздегі орыстардың жалпы саны 5,9 млн болған. Қазір 3,7 млн орыс қалды. Орыстардың саны 2 млн-ға азайды.

Ендеше осындай үстемдікке ие болып отырған қазақ тілі, мемлекеттік тіл неге орыс тілінің тасасында қалып қоя береді?

Бір анығы - орыс тілі маригиналданған бизнес-элита мен саяси элитаға ғана керек тіл. Яғни, Нұрлан Зайроллаұлы Нығматулин мырзалардың тілі.

Салыстырмалы түрде айта кетейік. Украина орыс тілінен толығымен бас тартты. Білесіздер, Ресейден іргесін аулақ салғанда Президент Порошенко халық алдына шығып, «Прощай, немытая, Россия, страна рабов» деген Лермонтовтың әйгілі өлеңін оқып тұрып, «орыстың өзінен де, тілінен де» бас тартқанын мәлімдеді. Сөйткен Украинаның 50,9 пайыз халқы орыс тілділер еді.

2014 жылы Молдова ресми орыс тілінен бас тартты. Онда қазір РФ тілі екінші деңгейлі шет тілі ретінде ғана оқытылады. 2014 жылдың 7 қазанында Молдова Президенті Николай Тимофти бұл Заңға қол қойған болатын.

2012 жылы Латвия референдум жасады. Халықтың 77, 22%-ы орыс тілін керексінбеген. Сөйтіп, орыс тілі Мемлекеттік дәрежесінен айырылып, қара базарда қолданатын тіл деңгейіне түсті.

Грузия орыс тілінен сонау 2009 жылы толық тазаланған.

Солай, міне, Нұрлан мырза! Орыс тіліне үйірсек сіздер мен қазақ тілімен өмір сүретін біздің айырмамыз- осы. Біз зайырлымыз, сіздер «зависимойсыздар».

Дереккөз: abai.kz
Просмотров материала: 2 362

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 92 345 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 92 166 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 92 137 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 92 080 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 92 065 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 6 496 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 6 252 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 6 276 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 8 741 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 8 874 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 12 085 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 7 319 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 5 487 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 5 395 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 5 165 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 6 319 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 9 603 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 140 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 5 465 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 5 171 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 5 144 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 089 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 4 943 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 5 152 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 116 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 9 751 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 6 836 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 4 984 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 5 195 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 5 432 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 4 925 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 4 962 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 013 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 4 914 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 149 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 5 278 Просмотров





Опрос


«    Апрель 2024    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930